Mermer Nedir?
Mermer granül kireçtaşı veya dolamitin ısı , basınç ve sulu çözeltilerin etkisiyle yeniden kristalleşmesiyle oluşmaktakır. Yeniden kristalleşme için gerekli ortamı genellikle büyük tektonik faliyetler sağlamaktadır.
Jeolojik olarak mermer kirectaşı (CaCO3) veya dolomitin (CaMgCO3) değişmesiyle oluşmuştur. Ticari olarak ise bazı serpantinlerin (verd antikaları) yanı sıra cilalanabilen tüm kayaçlara mermer denilmektedir.
Mermerin Oluşumu
Kireçtaşı ve kalkerdeki kalsit genellikle taşlaşmış fosil materyali ve biyolojik moloz formundadır. Metamorfizma sırasında bu kalsit yeniden kristalleşir ve kayanın dokusu değişir.
Kireçtaşından mermere dönüşümün ilk aşamalarında, kayaçtaki kalsit kristalleri çok küçüktür. Yeni kırılmış bir el örneğinde, kaya ışıkta oynatıldığında, yalnızca minik yarık yüzlerinden yansıyan şekerli bir ışık parıltısı olarak tanınabilirler.
Metamorfizma ilerledikçe, kristaller büyür ve birbirine kenetlenmiş kalsit kristalleri olarak kolayca ayırt edilebilir. Yeniden kristalleşme, kireçtaşının orijinal fosillerini ve tortul yapılarını gizlemektedir.
Yeniden kristalleşme, kireçtaşı ve mermer arasındaki ayrımı belirleyen şeydir. Düşük seviyelerde metamorfizmaya maruz kalmış mermer çok küçük kalsit kristallerine sahip olacaktır. Kristaller genellikle boyut olarak ve metamorfizma seviyesi ilerledikçe büyür.
Mermerin Sınıflandırılması
Mermerler, oluşum esnasındaki şartlara bağlı olarak farklı mineralojik, kimyasal ve yapısal özelliklere sahip olmaktadır. Bu sebeple farklı şekillerde sınıflandırılırlar. Ticari olarak cilalanabilen her kayacın da mermer olarak adlandırıldığı düşünüldügünde sınıflandırma için 5 ayrı kategori kullanılmıştır. Bunlar;
Mineral tanelerine göre
• İnce taneli mermer (1 mm)
• Orta taneli mermer (1–5 mm)
• İri taneli mermer (5 mm)
• Büyük taneli mermer(1–2 cm)
Mineral bileşim ve oranlarına göre
• Mermer; %95 kalsit (CaCO3) içerir.
• Kalkşist; %60-70 kalsit içerir. .
• Spolen; %80 kalsit içerir
• Mermer-Skarn; %80-90 kalsit içerir.
Yapı ve Dokularına göre
• Masif mermer; kompakt görünümlü, ince ve iri tanelidir.
• Laminal mermer; renkli şeritli görünümde, ince taneli şeritler farklı mineral veya elementler içerirler.
• Şisti mermer; yapraklı yapıda ve önemli miktarda mika içermektedir.
• Breşik mermer; tekrar kırılmış ikincil minerallerle dolgulanmıştır. Ana dolgular farklı renk ve mineral içerikli olabilirler.
Jeolojik Olarak
• Magmatik kayaçlar (Granit, diyabaz, siyenit vb.)
• Metamorfik kayaçlar (Hakiki mermerler, rekristalize kireçtaşları vb.)
• Sedimanter kayaçlar (Travertenler, oniks mermerler, çakıltaşı (=konglomera) vb.)